İŞ HUKUKUNDA FAZLA MESAİ ALACAĞI VE İHBAR TAZMİNATI
Fazla Mesai Alacağı Davası
Fazla mesai veya fazla çalışma, bir işyerinde haftalık çalışma süresinin üzerine çıkan her çalışma süresi fazla mesai ya da fazla çalışma olarak tanımlanır. Haftalık çalışma süresi en fazla 45 saat olabilir. Fakat iş sözleşmesinde 45 saatin altında bir süre belirlenmişse, fazla mesainin oluşması için haftalık çalışma süresinin bilinmesi gerekir.
Fazla Mesai Hesaplama Kuralları
- Fazla süreli çalışma: Sözleşmenizde haftalık çalışma süreniz 45 saatten az tanımlanmışsa, belirlenen haftalık çalışma sürenizi aşan ve 45 saate kadar olan çalışmalar “fazla süreli çalışma” olarak tanımlanır. Fazla süreli çalışmalarda, çalışana her fazladan saat için saatlik ücretinin %25 zamlı hali ödenir.
- Fazla çalışma: Fazla çalışma ise İş Kanunu’nda belirlenen 45 saatlik haftalık çalışma süresini aşan çalışmalardır. Fazla mesai ya da fazla çalışma için haftalık 45 saati aşan çalışmalarda, çalışana her fazladan saat için saatlik ücretinin %50 zamlı hali ödenir.
- Fazla çalışma süresi veya fazla mesai haftalık 11 saati geçemez.
Fazla Mesai İspatı
Bir iddiada bulunuluyorsa, bu iddiayı ispat etmek iddiada bulunan kişinin yükümlülüğündedir. İddiasını ispatlayamazsa, karşı tarafın aksini ispat etmesine gerek yoktur. İspat edilmemiş sayılır. Daha basit ifadeyle fazla mesai yapıp, ücretini alamadığını iddia eden bir işçi bunu ispat etmek zorundadır. Fazla mesainin ispat edilmesi genel hükümlere tabidir.
Fazla çalışmanın ispatı için işyeri kayıtları, işyerine giriş çıkışı gösteren belgeler, işyeri içerisindeki yazışmalar delil sayılabilir. Fakat, fazla çalışmanın bu delillerle kanıtlanamaması durumunda tanık ile sonuca gidilmesi gerekir. Tanık beyanları, işyeri kayıtları, işyerine giriş çıkışı gösteren belgeler, işyeri iç yazışmaları, bordro, puantaj kaydı ve günlük devam çizelgeleri gibi her türlü delille ispatlanabilir.
İhbar Tazminatı Nedir?
İş sözleşmelerinin feshinde taraflar bildirim sürelerine uymak zorundadır. Aksi halde yani kanunda veya sözleşmede öngörülen fesih sürelerine uyulmaması halinde usulsüz fesih meydana gelir. Bunun sonucu olarak da usulsüz fesihte bulunan taraf karşı tarafa ihbar tazminatı ödemek zorunda kalır. Belirsiz süreli iş sözleşmesi varsa, Sözleşme haklı nedenle feshedilmemişse, İhbar sürelerine uyulmamışsa işçi veya işveren ihbar tazminatı almayı hak eder.
İhbar Tazminatı Süreleri
İhbar tazminatının ödenmemesi için uyulması gereken ihbar süreleri işçinin o işte ne kadar çalıştığına göre değişir.
- İşi altı aydan az sürmüş olan işçi için iki hafta
- İşi altı aydan birbuçuk yıla kadar sürmüş olan işçi için dört hafta
- İşi birbuçuk yıldan üç yıla kadar sürmüş olan işçi için altı hafta
- İşi üç yıldan fazla sürmüş işçi için sekiz hafta (Bu noktada tarafların anlaşarak sözleşmede örneğin işçinin üç yıldan fazla çalışması halinde ihbar süresini 10 hafta olarak belirleyebilmeleri mümkündür. Ancak taraflar anlaşarak süreleri kısaltamazlar.)
İhbar tazminatı alacağının 5 yıllık bir zamanaşımı süresi vardır. Yani 5 yılın geçmesiyle ihbar tazminatı alacağı zamanaşımına uğrar ve dava edilemez.
İhbar Süresi içerisinde İşçiye, İş Arama İzni Verilmelidir.
İşveren tarafından iş sözleşmesi sonlandırıldığı takdirde işçinin ihbar süresi içerisinde, işçiye yeni iş araması için ücret kesintisi yapılmadan iş arama izni verilmedir. Yeni iş arama izinde süre günde 2 saatten az olamaz. İş arama izninde işverenin bu yükümlülüğünü ortadan kaldıran sözleşme hükümleri geçersizdir.