İcra Takibi, İlamsız İcra, İtirazın İptali Davası

İCRA TAKİBİ NEDİR?

İcra takibi, alacaklının bir alacağını alabilmesi için devlete başvurduğu, bu alacağın tahsil edilebilmesi için devletin cebri icra yetkisini kullanarak tahsil ettiği hukuki bir yoldur. İcra takip işleminin ilamlı ve ilamsız olmak üzere iki çeşidi vardır. Bir mahkeme makamı kararına dayanılarak başlatılan takibe, ilamlı icra denir. İlamsız icra takibi ise, alacaklının borçludan olan para alacağını, herhangi bir mahkeme kararı olmadan icra müdürlüğünün aracılığıyla tahsil etmesini sağlayan hukuki bir yoldur. İlamlı icra ile ilamsız icra arasındaki en büyük fark mahkeme kararının var olması nedeni ile alacaklının elinde borca dair belge olmasıdır bu sebeple de ilamlı icrada itiraz kurumu yoktur. Borçlu ilamlı icra takibinde borcunun olmadığı itirazında bulunamaz. Söz konusu bu fark yetki ve itirazın sonuçları gibi farklılıkları da meydana getirir ve icra süreci buna göre ilerler. İlamsız icra takibinde genel yetki kuralı mevcut iken ilamlı icra takibinde alacaklı istediği icra dairesine başvurarak icra takibini başlatabilir.

İlamsız İcra

İlamsız icra takibi, genel haciz yolu, kambiyo senetlerine özgü haciz yolu ve kiralanan taşınmazların tahliyesi olmak üzere üçe ayrılır. Borçlunun yerleşim yerindeki icra dairesi, ilamsız icra takibinde genel yetki kurallarınca yetkili olan yerdir. Yetki itirazında bulunan borçlu, itirazı ile birlikte yetkili olan icra dairesini de belirtmelidir. Borçlu icra takibini yapan icra dairesine vereceği dilekçe ile borca, imzaya, yetkiye itiraz edebilir. İlamsız icra takibinde itiraz etmek icra takibini durdurur. Söz konusu bu halde alacaklı olan kişi icra takibine devam edebilmek için itirazın iptali davası açabilir ya da itirazın kaldırılması davası açabilir.

Genel Haciz yolu ile takipte, alacaklı, icra müdürlüğüne bir ödeme emri talebinde bulunur. İcra müdürlüğü, borçluya ödeme emrini tebliğ eder. Borçlu, ödeme emrinin tebliğinden itibaren 7 gün içinde itiraz edebilir. İtiraz edilmemesi halinde, alacaklı, haciz işlemleri başlatabilir.

Kambiyo senetlerine özgü haciz yolu, çek, bono ve poliçe gibi kambiyo senetlerine dayalı olarak başlatılan ilamsız icra takibi yoludur. Bu tür takipte, alacaklı, icra müdürlüğüne bir kambiyo senedine özgü ödeme emri talebinde bulunur. İcra müdürlüğü, borçluya ödeme emrini tebliğ eder. Borçlu, ödeme emrinin tebliğinden itibaren 5 gün içinde itiraz edebilir. İtiraz edilmemesi halinde, alacaklı, kambiyo senedine özgü haciz işlemleri başlatabilir.

İtirazın İptali Davası

İtirazın iptali davası, İcra İflas Kanununun (İİK) 67. Maddesinde düzenlenmiştir.

‘’Takip talebine itiraz edilen alacaklı, itirazın tebliği tarihinden itibaren bir sene içinde mahkemeye başvurarak, genel hükümler dairesinde alacağının varlığını ispat suretiyle itirazın iptalini dava edebilir.

Bu davada borçlunun itirazının haksızlığına karar verilirse borçlu; takibinde haksız ve kötü niyetli görülürse alacaklı; diğer tarafın talebi üzerine iki tarafın durumuna, davanın ve hükmolunan şeyin tahammülüne göre, red veya hükmolunan meblağın yüzde yirmisinden aşağı olmamak üzere, uygun bir tazminatla mahkum edilir.

İtiraz eden veli, vasi veya mirasçı ise, borçlu hakkında tazminat hükmolunması kötü niyetin sübutuna bağlıdır.

Birinci fıkrada yazılı itirazın iptali süresini geçiren alacaklının umumi hükümler dairesinde alacağını dava etmek hakkı saklıdır.

Bu Kanunda öngörülen icra inkar tazminatı, kötü niyet tazminatı ve benzeri tazminatların tespitinde, takip talebi veya davadaki talep esas alınır.’’

Genel haciz yoluyla ilamsız icra takiplerinde borçlunun itirazı üzerine takip durur ve alacaklının takibin devamını sağlamaya yarayan imkanlarından biri İcra İflas Kanunu’nun 67. maddesinde öngörülen itirazın iptali davasıdır. İcra takibinin konusu alacak hakkındaki dava hangi mahkemenin görevine giriyorsa itirazın iptali davası da o mahkemede açılmalıdır. İtirazın iptali davası, takip alacaklısı tarafından itiraz etmiş olan takip borçlusuna karşı açılır. Alacaklı tarafından itirazın iptali davasının, borçlunun icra dosyasına yaptığı itirazın tebliğ tarihinden itibaren bir yıl içinde açılması zorunludur. Borcun tamamına ya da bir kısmına itiraz hallerinde olduğu gibi imzaya itiraz ile faize itiraz edilmesi durumunda da itirazın iptali davası açılabilir. Bu dava, yargılama usulü bakımından genel hükümlere tabidir. Davalı borçlunun icra dosyasında ileri sürdüğü itirazlar dışındaki itirazlarını da bu dava içinde ancak cevap süresi içinde ileri sürmesi olanaklıdır. Eğer cevap süresi içinde davalı/borçlu diğer itirazlarını ileri sürmezse mahkeme bunları kendiliğinden göz önüne alamaz, takibe itiraz edilirken bildirilen sebeplerle sınırlı araştırma yapmak durumunda kalır.

İtirazın İptali Davasında İcra İnkar Tazminatı

İtirazın iptali davasında borçlunun itirazının haksızlığına karar verilirse borçlu; takibinde haksız ve kötü niyetli görülürse alacaklı, diğer tarafın talebi üzerine iki tarafın durumuna, davanın ve hükmolunan şeyin tahammülüne göre ret veya hükmolunan meblağın yüzde yirmisinden aşağı olmamak üzere uygun bir tazminatla mahkum edilir.