İŞ HUKUKUNDA İŞÇİNİN İŞE İADE DAVASI

İşe İade Davası Nedir?

4857 Sayılı İş Kanunu m. 20’ye göre: “İş sözleşmesi feshedilen işçi, fesih bildiriminde sebep gösterilmediği veya gösterilen sebebin geçerli bir sebep olmadığı iddiası ile fesih bildiriminin tebliği tarihinden itibaren bir ay içinde işe iade talebiyle, İş Mahkemeleri Kanunu hükümleri uyarınca arabulucuya başvurmak zorundadır. Arabuluculuk faaliyeti sonunda anlaşmaya varılamaması hâlinde, son tutanağın düzenlendiği tarihten itibaren, iki hafta içinde iş mahkemesinde dava açılabilir.”

İşe İade Nedir?

İşe iade davası işçinin geçerli sebep olmadan işine son verildiği durumlarda işe tekrar başlatılma talebini içeren bir davadır. İşten çıkarılan her işçinin işe iade davası açma hakkı yoktur. İşe iade davasının çeşitli şartları vardır.

Bu Şartlar Nelerdir ?

• İş Kanunu’na veya Basın İş Kanunu’na tabi olmak,
• İşyerinde 30 veya daha fazla işçi çalıştırmak,
• İşçinin 6 ay dolmadan işe iade davası açamaması,
• İş sözleşmesinin belirsiz süreli olması,
• İş sözleşmesinin işveren tarafından geçerli bir neden olmaksızın feshedilmesi, (İş sözleşmesini fesheden işveren, işçinin yeterliliğinden veya davranışlarından ya da işletmenin, işyerinin veya işin gereklerinden kaynaklanan geçerli bir sebebe dayanmak zorundadır. )
• İşveren Vekili veya yardımcısı olunmaması,
• Arabuluculuk yolunun tüketilmiş olması gerekir.

İşe İade Davası Açma Süresi

İşe iade davalarında dava açma süresi fesih bildirimin yapıldığı tarihten itibaren başlar. İşçiye fesih bildirimin yapılmasının ardından işçi 1 aylık hak düşürücü süre içerisinde arabulucuya başvurmalıdır. Arabulucuya başvuru işe iade davalarında zorunlu tutulmuştur. İşçinin arabulucuya başvurmadan dava açması halinde davası reddedilecektir. Arabuluculuk üç hafta ve zorunlu hallerde en çok dört hafta sürebilir. İşe iade davası arabuluculuk sonrası süre ise 2 haftadır. Arabuluculuk son tutanağın düzenlendiği tarihten itibaren 2 haftalık süre içerisinde işçi dava açmak zorundadır.

İşe İade Davasında İspat Yükü

• Türk Medeni Kanunu’na göre “herkes iddiasını ispatla yükümlüdür”. Ancak İş Kanunu’nun 20/2 maddesine göre feshin geçerli bir nedenle yapıldığını ispat etmekle yükümlü olan işverendir. Eğer işçi feshin başka bir sebebe dayandığını iddia ediyor ise bu durumda ispat yükü işçi de olacaktır.

İşe İade Davasının Sonuçları

• İşe iade davasının sonucu olarak davanın kabulü, davanın reddi veya davanın konusuz kalması söz konusu olabilir.
• Davanın Kabulü: Feshin geçersizliğine ve işçinin işe iadesine karar verilmesi halinde ilgili kararın işçiye tebliğ edilmesinden on iş günü içinde işçi işverene başvurmalıdır. Süresinde işverene başvuran işçi bir ay içinde işe başlatılmalıdır. Eğer işveren işçiyi işe başlatmak istemiyorsa kararın kesinleşmesine kadar en çok dört aylık ücreti tutarındaki doğmuş bulunan ücreti ve diğer haklarının işçiye ödenmesinin yanı sıra tazminat ödeme yükümlülüğü altında da kalmaktadır. Bu durumda işveren en az dört en çok sekiz aylık ücreti tutarında tazminat ödemek zorundadır.
• Davanın Reddi: İşe iade davasının reddi halinde mahkeme işveren tarafından yapılan feshin kanuna uygun geçerli ve haklı bir nedene dayandığını kabul etmiş olmaktadır. Davanın reddi halinde işçi yargılama giderleri ile karşı taraf kendini vekil ile temsil ettirdiğinde karşı taraf vekalet ödeyecektir. İşe iade davası red olunmuş olsa bile işçinin kendisine verilmeyen kıdem, ihbar tazminatı ve diğer yasal hakları ayrı bir dava ile işverenden istenebilecektir.
• Davanın Konusuz Kalması: Dava devam ederken işçinin işe geri dönmesi veya işçinin davadan feragat etmesi halinde dava konusuz kalmış olur. İlk durumda davanın reddine karar verilmesi gerekmeyecektir. İşverenin işçiyi işe geri alması feshin geçerli olmadığı anlamına gelmektedir. Bu durumda işçi işverenden boşta geçirdiği süre nedeniyle en çok dört aya kadar ücret ve diğer haklarını talep edebilecektir. İşçinin davadan feragat etmesi halinde ise yapılan masraflar taraflar üzerinde kalacaktır.
• İş Kanunu iş güvencesi sistemini barındırarak, işveren tarafından yapılan fesih serbestisini kaldırmış, feshin geçerli olmasının yasada belirlenen nedenlere bağlamış, feshin geçersiz yapılması halinde işçiye işe geri dönme ve de işçinin boşta geçirdiği süreye ilişkin olarak en çok dört aya kadar ücretinin ödenmesi imkanını tanımıştır.